مطالعات امکان سنجی
مطالعه امکانسنجی یا Feasibility Stusy برای اتخاذ تصمیم در مورد سرمایه گذاری در یک پروژه باید متضمن مبنایی فنی، اقتصادی و بازرگانی باشد. این مطالعه باید عوامل مهمی را که با تولید یک محصول بخصوص ارتباط دارد همراه با روش های جایگزین برای تولید این محصول، معین وآنها را تحلیل کند. این گونه مطالعه باید طراحی با ظرفیت مشخص و در محل خاص با استفاده از تکنولوژی ویژه یا تکنولوژی هایی که با مواد و نهاده های خاصی ارتباط دارد، و با هزینه های سرمایه گذاری و تولید و درآمد فروش مشخص، بازده سرمایه گذاری را معین و ارائه نماید.
برای رسیدن به این هدف، باید از روش آزمون پیاپی با یک دور کسب اطلاعات و مقایسه آنها با استانداردها و ارتباطات متقابل استفاده کرد. این روش لازم است با راه حل های جایگزین احتمالی برای برنامه های تولید، مناطق جغرافیایی، محل های احداث کارخانه، تکنولوژی مکانیکی، الکتریکی، مهندسی راه و ساختمان و تشکیلات سازمانی، به منظور به حداقل رساندن هزینه های تولید و سرمایه گذاری هماهنگ شود.
اگر داده هایی که به این ترتیب به دست می آید حاکی از عدم دوام پروژه باشد پارامترهای متعدد و برنامه تولیدی، مواد اولیه و تکنولوژی باید به منظور ارائه پروژه ای که به نحو مطلوب توصیف شده و دارای قابلیت دوام است مورد جرح و تعدیل قرار گیرد. «مطالعه امکانسنجی» باید این فرآیند بهینه سازی را توصیف و مفروضات و راه حل های انتخاب شده را توجیه کند و دامنه پروژه را به عنوان ادغام جایگزین های جزیی و منتخب معین سازد. اگر پروژه به رغم جایگزین هایی که مورد بررسی قرار گرفت دارای قابلیت دوام نباشد، این موضوع باید در «مطالعه امکانسنجی»(طرح توجیهی) گفته و توجیه شود.
برآورد نهایی در مورد هزینه های سرمایه گذاری و تولید و محاسبات بعدی مربوط به قابلیت سوددهی مالی و اقتصادی فقط زمانی مفید خواهد بود که دامنه پروژه به طور صریح به منظور عدم حذف بخش های ضروری و هزینه های مربوط به آنها مشخص و معین شده باشد. دامنه پروژه باید به وسیله نقشه ها و جداولی توصیف و معین گردد تا بتوان در آینده از آن به عنوان ساختار کمکی استفاده کرد.

بسیاری از «مطالعات امکانسنجی» دارای پوشش یکسان یا مشابهی است، هرچند با توجه به عواملی از قبیل ماهیت صنعت، بزرگی و پیچیدگی واحد تولیدی مورد نظر از یک سو و سرمایه گذاری و سایر هزینه های مربوط، از سوی دیگر ممکن است از لحاظ جهت گیری و تاکید مسائل مورد اشاره اختلاف بسیاری وجود داشته باشد. اما به طور کلی یک «مطالعه امکانسنجی»(طرح توجیهی) مطلوب باید اجزای اصلی و پیامدهای یک پروژه را مورد تحلیل قرار دهد، به ویژه که هر گونه نارسایی در این زمینه، سودمندی مطالعه را محدود میکند.
«مطالعه امکانسنجی» باید با عوامل تولیدی موجود، بازار محلی و شرایط تولید ارتباط داشته باشد و این امر مستلزم تحلیلی است که باید برحسب هزینه ها و درآمدها صورت پذیرد.
«مطالعه امکانسنجی» (طرح توجیهی) ممکن است مبتنی بر وضعیت بازار و یا متکی بر مواد اولیه باشد، به این معنی که ابتکاراتی که در «مطالعه امکانسنجی» به کار می آید، یا برگرفته از تقاضای موجود و متکی بر آن است یا فرضی است و یا ناشی از وضعیت مواد اولیه است.
«مطالعه امکانسنجی»(طرح توجیهی) به خودی خود، یک هدف نیست، بلکه وسیله ای است برای اخذ تصمیم درباره سرمایه گذاری، که این تصمیمات به لزوم نباید موافق با نتایج حاصله از مطالعه باشد.
بخشها و ابعاد مطالعه امکانسنجی
باتوجه به موارد مطروحه، هدف و چیستی یک مطالعه امکانسنجی تبیین گردید. در گام بعد لازم است تعیین شود مطالعه امکانسنجی باید دارای چه ابعادی باشد و چه بخشهایی باید در گزارش آن گنجانده شود. ابتدا لازم است به نکاتی که باید در مطالعه امکانسنجی بررسی شود، اشاره نمود:
- فرایند کنترل و شاخت مسائل
- شناسایی اهداف، فرصتها و تهدیدها
- شرح موقعیتها
- شناسایی درآمدها
- شناسایی هزینهها
- تجزیه و تحلیل یک پروژه
مراحل مطالعه امکان سنجی
اهداف، فعالیتها و مواردی که باید در یک مطالعه امکان سنجی آورده شود، در بخشهای قبلی توضیح داده شد. در این قسمت، مراحل انجام یک مطالعه امکان سنجی تبیین میگردد که عبارتند از:
- گام اول: بررسی تقاضا، تعیین حوزه عملکرد یا محدوده پروژه، شناخت سیستم موجود، شناخت نیازها و مشکلات
- گام دوم: بررسی و تحلیل اهداف سیستم جدید که معمولاً براساس اولویت و تقدم اجرایی، طبقه بندی میشوند، پس برای هر هدف، باید افراد و واحدهای ذینفع مشخص گردند.
- گام سوم: تعیین موجودیتهای خارجی، توجه شود که این موجودیتها باید با دقت، مشخص شده و ارتباط آنها با سیستم تعیین گردد.
- گام چهارم: تعیین عوامل محدود کننده اجرای پروژه، به عبارت دیگر، میزان ریسک در موفقیت پروژه، مشخص شود.
- گام پنجم: تعیین دقیق محدوده پروژه، نیازها را مشخص نموده و به تایید مشتری برسد.
- گام ششم: ارائه راه حل
- گام هفتم: بررسی اقتصادی پروژه، هزینههای سخت افزاری، نرم افزاری، افراد، مکان و زمان باید معین گردد.
داشتن تیم مدیریت هماهنگ با تیم اجرایی در شرکت پروژه محور نمونه سامان باعث شده است تا تمامی پروژه ها با کیفیت عالی و با هزینه کم و مطابق با برنامه زمانبندی خود در مراحل ساخت و بنا به انجام رسد.